Gıda Dedektifi’nin geçtiğimiz haftalarda “Fahiş fiyatlarla yüksek proteinli diye satılan sporcu supplement ürünlerinde etiket beyanları gerçeği yansıtıyor mu?” adıyla paylaştığı özel araştırma ve Instagram postundan sonra başta fitness ve vücut geliştirmeyle ilgilenen birçok sporcunun aklında önemli soru işaretleri oluştu.
Bu paylaşımların özeti şuydu: Habere konu olan markaların protein tozlarının üzerindeki etikette yazanlar ile gerçek içerikleri birbiriyle uyuşmuyor, tüketiciler farklı aldatmacalarla kandırılıyor. Yani size vaat edilen protein içeriğini değil, çok çok daha düşüğünü ve kalitesizini alıyorsunuz.
Aklınızda bundan sonra hangi protein tozunu almalıyım, hangi supplement markaları güvenilir, bütçeme ve hedeflerime uygun şekilde supplement seçimini nasıl yapacağım gibi soru işaretleri varsa okumaya devam edin çünkü bugünkü blog yazımızda size en sade ve net şekilde protein tozu seçiminin nasıl yapılacağını, nelere dikkat edilmesi gerektiğini, whey protein hilelerini, etiketlerde hangi aldatmacaların yapıldığını tek tek açıklayacağım. Hazırsanız başlayalım!
Whey Protein Türleri
Protein tozlarının peynir altı suyundan yapıldığını artık bilmeyenimiz yoktur. Bir protein tozunun kalitesini belirleyen en önemli nokta protein tozunun hammaddesidir.
Protein tozları üretimdeki filtreleme işlemlerine göre whey protein concentrate (WPC), whey protein isolate (WPI) veya whey protein hydrolysate (WPH) olarak sınıflandırılır. Bütçemize göre en kaliteli protein tozunu seçmek istiyorsak protein tozlarının hammaddelerine de hakim olmalıyız. Bu nedenle biraz daha detaya inelim.
WPC nedir: Whey Protein Concentrate (WPC); peynir altı sularının ultrafiltrasyon işlemiyle protein oranının yükseltilmesiyle ve devamında toz haline getirilerek kurutulmasıyla elde edilir. Whey konsantreleri %29 ile %89 arasında herhangi bir protein oranında olabilir. En sık kullanılan whey protein konsantreleri WPC35, WPC70 ve WPC80’dir. Türk Gıda Kodeksi Sporcu Gıdaları Tebliği’ne göre bir besinin “yüksek proteinli” olarak adlandırılabilmesinin koşulu %70’den fazla protein içeriyor olmasıdır.
WPI nedir: Whey Protein Isolate (WPI), minimum %90 oranında protein içerir (%95’e kadar çıkabilir), ek filtreleme işlemiyle neredeyse hiç laktoz içermeyecek hale getirilir, aynı zamanda yağ oranı da düşürülür ve bu yönlerle whey protein konsantresinden daha üstündür.
WPH nedir: Whey Protein Hydrolysate (WPH), whey protein konsantresi veya izolatının enzimatik olarak işlenerek proteindeki peptit bağlarının ayrıştırılması sonucu elde edilir. Daha kolay emilir ve hızlı sindirilir. Laktoz içermez. Özel medikal gıdalarda ve bebek mamalarında kullanılır.
Pratik Çıkarım: Protein tozu seçerken hangi hammaddelerin kullanıldığına dikkat etmeli ve protein oranı yüksek olan alternatifleri seçmeliyiz. Laktoz intoleransı gibi özel sağlık sorunlarımız varsa WPI içeren izole protein tozlarının seçilmesi doğru olacaktır.
Berkay Türkkan’ın yorumu: Fitnessa yeni başladıysanız, özel bir sağlık sorununuz yoksa içinde hiç şeker, yağ, laktoz vb. olmasın diyerek hidrolize veya izole whey protein almak için daha fazla harcama yapmanızı önermem. WPC70-WPC80 kullanılan (bunların oranları marka ve ürüne göre değişebilir) whey protein konsantreleri de benzer şekilde yeterli olacaktır.
Protein Tozlarında Yapılan Aldatmacalar
Öğrendikten sonra protein tozlarına bir daha asla eskisi gibi bakamayacağınız, yazının belki de en önemli bölümüne geldik. Protein tozlarında hangi aldatmacalar yapılıyor, tüketiciler nasıl kandırılıyor, paylaşılan test sonuçları bile sizleri nasıl yanlış yönlendiriyor. Hepsine tek tek değinelim.
Önemli Not: Hukuki kısıtlamalar nedeniyle burada A, B, C firması diye isim paylaşmayacağım fakat vereceğim bilgiler ışığında gerekli sorgulamaları yaptığınızda Gıda Dedektifi’nin içeriğine de konu olan markaların birçoğunun (orada da aynı hukuki kısıtlamalar nedeniyle marka isimleri sansürlü şekilde paylaşıldı) size tatmin edici cevaplar veremediğini, hep aynı test sonuçları ve kalıp cevaplar üzerinden dönüş yaptıklarını göreceksiniz. İşini hakkıyla yapan, müşterisini kandırmadan alnının akıyla hizmet veren tüm markaları tenzih ederim.
Protein Oranının Paylaşılması
Herhangi bir protein tozunun protein içeriğini öğrenmek için teste soktuğunuzda aşağıdaki gibi tek satırlık bir sonuç görürsünüz