Günümüz teknolojisiyle beraber sağlıklı beslenme ve diyet üzerine pek çok bilgiye kolayca erişebiliyoruz, ancak bu bilgiler her zaman doğru olmayabiliyor. Eminim ki bir kafede otururken yan masada beslenme konusunun konuşulduğuna, insanların diyet yaptığını söylediklerine şahit olmuşsunuzdur. Çevrenizden “Ben şu diyeti uyguladım, bu besini hayatımdan çıkardım ve mucize sonuçlar aldım.” gibi onlarca öneri almışsınızdır. Ancak beslenme konusunda en doğru bilgiyi ve öneriyi beslenme uzmanları vermektedir. Yanlış inanışlar ilk aşamada olumlu sonuçlar verse de uzun vadede sağlığımıza zarar verebilir veya hedeflerimize ulaşmamızı zorlaştırabilir. Doğru bilgiye sahip olarak, sağlıklı beslenme alışkanlıklarınızı daha bilinçli ve etkili bir şekilde şekillendirebilirsiniz. Bu yazımızda, beslenmede doğru bilinen 8 yanlışı, bu yanlışların ardındaki gerçekleri birlikte keşfedeceğiz ve sağlığımıza katkı sağlayacak doğru bilgileri öğreneceğiz.
YANLIŞ 1 - Sadece kalori sayarak istediğim sonucu elde edebilirim.
Doğru: Hedefiniz ne olursa olsun diyette yapılan öncelikli hatalardan birisi sadece kaloriye takılmaktır. Kalori, enerjinin ölçü birimidir. Vücudumuz yiyeceklerden aldığı kaloriyi enerjiye dönüştürerek hayatta kalmamızı sağlar. Ancak, 100 kalorilik bir çikolata ile 100 kalorilik bir elmanın vücutta yarattığı etkiler, içerdikleri besin öğeleri ve vücudun bu besinleri nasıl işlediği nedeniyle farklıdır.
Berkay Türkkan Fitness mobil uygulamasıyla antrenman ve beslenme adına ihtiyaç duyacağınız her şey cebinizde!
iPhone için App Store'dan ücretsiz indir!
Google Play'den ücretsiz indir!
Çikolata, içerdiği yüksek miktarda şeker sebebiyle kan şekerinizde ani bir yükselmeye sebep olacaktır. Lif, mineral ve vitamin içeriğinin düşük olması sebebiyle de daha kısa bir tokluk sağlayacaktır. Elma ise içerdiği lif, mineral ve vitaminler sebebiyle genel sağlığınıza olumlu anlamda katkı sağlayacaktır. Bununla beraber tokluk sürenizi de arttıracaktır. Sadece kaloriye odaklanıldığında makro değerler açısından da ciddi farklar oluşur, diyet ile karşılanan karbonhidrat, yağ ve protein dengesizliği ile karşılaşırız.
YANLIŞ 2 - Öğün atlamak kilo vermeyi kolaylaştırır.
Doğru: “Öğün atlasam, gün içerisinde daha az öğünle beslensem daha hızlı kilo verir miyim?” soruları özellikle hedefi kilo verme olan bireyler tarafından sıklıkla sorulur. Temelde işin sırrı kalori ve makro değerler açısından sağlıklı ve size uygun bir planlamayla ilerlemektir.
Dengesiz bir planlamayla 1-2 ana öğünlü bir planlamayla çok daha fazla kalori aldığınız bir durum meydana gelebilir. Öğünlerdeki tüketim miktarınız arttığında kan şekerinde dengesizlik meydana gelebilir. Bunların yanı sıra 3 ana öğün ve ara öğünlerle oluşan bir planlamada dengeli bir durum oluşabilir ve hedefinize ulaşabilirsiniz.
Öğün sayısındaki temel nokta günlük hayat temponuza göre tüketim kolaylığı açısından size en uygun planlamanın yapılmasıdır.
YANLIŞ 3 - Akşam saat 6’dan sonra yemek yemek kilo aldırır.
Doğru: Kilo almak sadece akşam yemek yediğiniz saat ile alakalı bir durum değildir. Önerilen günlük kalori alımından daha fazla bir tüketim yapmadığınız sürece, herhangi bir rahatsızlığınız yok ise akşam yemek yemeniz bir problem yaratmayacaktır. Akşam çok geç saatlerde yemek yendiğinde sindirim açısından bazı sıkıntılar yaşayabilir ve hazımsızlık yaşayabilirsiniz. Bu noktada uyku kaliteniz de dolaylı yoldan etkilenecektir.
Bu sebeple son öğününüz ile uyku arasına 4 saatlik bir zaman koymak daha sağlıklı olacaktır.
YANLIŞ 4 - Yağ tüketmek zararlıdır.
Doğru: Yağ tüketmenin zararlı olduğu düşüncesi son zamanlarda yavaş yavaş rafa kaldırılmış olsa da birçok insan hala diyette yağ tüketimine çekimser yaklaşmaktadır ve yağ alımını azaltmanın hem kilo verme sürecinde, hem de sağlık açısından mucizevi etkiler yaratacağını düşünmekte.
Öncelikle diyet yağı, optimum sağlık için olmazsa olmazdır. Ayrıca, çok düşük yağlı diyetler metabolik sendrom dahil olmak üzere daha fazla sağlık sorunu riskiyle ilişkilendirilmiştir ve kalp hastalığı için bilinen risk faktörleri olan insülin direnci ve trigliserit seviyelerinde artışa yol açabilir. Sağlıklı bir beslenme programında doymuş ve doymamış yağ miktarı çok önemlidir. Doymuş yağ ağırlıklı bir diyet yerine doymamış yağdan zengin beslenmenin sağlığınız açısından birçok yararı mevcuttur.
Uygulamamızdan diyetisyenler tarafından oluşturulmuş örnek öğünden de görebileceğiniz üzere tabakta karbonhidrat, protein ve yağ makrosu dengeli olduğunda ve yağ kaynağımızı sağlıklı yağlardan seçtiğimiz takdirde yağ tüketmenin zararlı olduğu inanışı rafa kaldırılabilir.
Beslenmenize ekleyebileceğiniz en doğru yağ çeşidini seçebilmek için “Hangi Yağlar Sağlıklı” başlıklı blog yazımızı inceleyebilirsiniz: https://berkayturkkan.com/hangi-yaglar-sagliklidir
YANLIŞ 5 - Karbonhidratlar kilo aldırır.
Doğru: Tıpkı yağlar gibi karbonhidrat tüketimine de insanlar çekimser yaklaşabilmektedir. Karbonhidrat alımının tek başına obezite, diyabet gibi hastalıklara sebep olamaz, aynı zamanda tek başına kilo almanın ana sebebi olarak suçlanmamalıdır.
Nişastalı kök sebzeler, tahıllar ve baklagiller gibi lif, vitamin ve mineral açısından zengin olan besleyici karbonhidratları dengeli miktarda tüketmek sağlığınız açısından faydalıdır. Örneğin, Akdeniz diyeti çoğunlukla meyve, sebze, sağlıklı yağlar ve proteinlerin yanı sıra yüksek lifli karbonhidrat alımını da desteklemektedir. Bununla beraber obezite, diyabet ve diğer bazı hastalıkların tedavisinde Akdeniz diyeti sıklıkla önerilmektedir. Bu sebeple karbonhidrat tüketmekten korkmak anlamsızdır.
Ancak, kek, kurabiye, yüksek şekerli gıdalar gibi karbonhidrat yoğunluğu fazla, lif miktarı az gıdaların tüketimi kısıtlanmalıdır. Bu tür yiyecekler fazla miktarda tüketildiğinde kilo alımını ve hastalık riskini arttırabilir.
Örnek öğün içeriklerimizi inceleyebilirsiniz. Öğün makro dağılımı ve miktarları kişiden kişiye farklılık gösterecektir.
YANLIŞ 6 - Piyasada satılan zayıflama ürünleri güvenlidir.
Doğru: Bu tarz zayıflama ürünlerindeki içeriğin tam olarak yazılmaması, vücuda bıraktığı olumsuz etkilerin herhangi bir çalışmaya tabii tutulmaması gibi birçok sebeple zayıflama ürünlerinin kullanımı sağlık personellerince önerilmemektedir. Karaciğere olan yoğun hasarı, bağırsak tembelliği oluşturması gibi sağlık açısından oldukça zararlı etkileri bulunmaktadır. Bu ürünlerin kullanımı ilk başta kilo verme konusunda olumlu bir etki oluştursa da, ardından getirdiği olumsuzluklarla birlikte çok düşük kalori alımı oluşturduğu için metabolizmayı da yavaşlatabilir.
YANLIŞ 7 - Glütensiz beslenmek herkes için bir gerekliliktir.
Doğru: Herhangi bir glüten hassasiyetiniz, çölyak hastalığınız gibi bir durumunuz yok ise buğday, çavdar ve arpada bulunan glütenden kaçınmanıza gerek yoktur. Özellikle tam buğday ürünleri temel B vitaminleri ve lif de dahil olmak üzere büyük besinsel faydalara sahiptir.
Bunlarla beraber piyasaya “glütensiz” olarak sürülen ve sağlıklı olarak lanse edilen bazı gıdaların içerisinde yüksek miktarda rafine şeker, tuz gibi içerikler bulunabilmektedir. Bu sebeple etiket içeriği okumak çok önemlidir.
Glütensiz beslenmenin zayıflatacağına yönelik de yaygın bir inanış vardır. “Glütensiz Beslenme Zayıflatır Mı?” başlıklı blog yazımızdan daha detaylı ve doğru bilgiye ulaşabilirsiniz: https://berkayturkkan.com/glutensiz-beslenme-zayiflatir-mi
YANLIŞ 8 - Detoks diyetleriyle vücudumu toksinlerden rahatlıkla arındırabilirim.
Doğru: Detoks diyetleri, detoks içecekleri gibi birçok pazarlama stratejisinin bilimsel olarak çok kuvvetli bir dayanakları bulunmamaktadır. Gerçek şudur ki, vücudunuzu temizlemek ve toksinlerden arındırmak için ekstradan bir ürün satın almanıza, yüksek efor sarf etmenize gerek yok.
Karaciğeriniz, böbrekleriniz, gastrointestinal sisteminiz her gün toksin arındırma işlemini doğal olarak sizin için gerçekleştirmektedir. Bu sebeple detoks yapmak istiyorsanız öncelikle vücudunuzu içten sağlıklı bir şekilde beslemelisiniz. Bol su içmeye ve yüksek oranda işlenmiş gıdalardan uzak durmalısınız. Geri kalan tüm süreci vücudunuz sağlıklı bir şekilde yönetecektir.
Detoks hakkında kafanıza takılacak tüm soru işaretlerini detaylı giderebilmek adına blog yazımızı ziyaret edebilirisiniz: https://berkayturkkan.com/karaciger-detoksu
Diyetisyen Özlem Cesur
