Ramazan ayı geldi çattı. Oruç kavramını son zamanların popüler diyetlerinden biri olan aralıklı oruç diyeti ile sık sık duyuyoruz. Aralıklı oruç olarak ifade ettiğimiz intermittent fasting kısaca IF diyeti nasıl yapılır bilmiyorsanız sizi böyle alalım. Halk arasında bu şekilde ifade edildiği için diyet kavramını kullansak da IF’in geleneksel bir diyet türünden ziyade bir beslenme modeli olduğunu hatırlatmakta fayda var. Kulak aşinalığından doğal olarak Ramazan orucu ile aralıklı oruç yaklaşımlarını karşılaştırabilir ve benzerliğini fark edebilirsiniz. Bu iki beslenme aslında farklı değil ‘’oruç’’ kavramının alt kolları diyebiliriz. Gelin birlikte bu iki orucun benzerlikleri ve farklılıklarını inceleyelim.
Berkay Türkkan Fitness mobil uygulamasıyla antrenman ve beslenme adına ihtiyaç duyacağınız her şey cebinizde!
iPhone için App Store'dan ücretsiz indir!
Google Play'den ücretsiz indir!
Bir Oruç Türü Olarak ‘’Dry Fasting’’
Daha önce bahsettiğimiz gibi aralıklı oruç ne yiyeceğinizi değil, ne zaman yiyeceğinizi söyler. Yeme periyotları farklılık gösterir ve birçok farklı yaklaşım vardır. Örneğin en yaygın uygulanan versiyonu 16/8 yani 16 saat açlık, geri kalan 8 saat ise yemek serbestliğidir. Diğerleri ise 18/6 yani 18 saat açlık, 6 saat yemek serbestliği ve 20/4 yani 20 saat açlık 4 saat yemek serbestliğidir. Bununla birlikte daha birçok farklı periyoda sahip yaklaşım daha mevcuttur.
Ramazan orucunda ise şafak ile gün batımı arasında (yani sabah ezanı ile akşam ezanı arasında) herhangi bir şey tüketilmezken, geri kalan sürede yemek ve içmek serbesttir.
Yasak ve serbest saatler temelde aynı prensibe bağlıdır. Bu, en belirgin ortak özelliği oluşturur ve oruç çatısı altında toplanmasını sağlar.
Fasting yani oruç türleri kendi içinde birçok alt türe ayrılır ve farklı uygulama metotları mevcuttur. Dry fasting de bunlardan sadece biri.
Dry fastingte alışa geldik aralıklı oruç uygulamaları arasında farklı olarak serbest olmayan saatlerde de herhangi bir sıvı alımı olmamasıdır. Aslında Ramazan orucu zaman periyotlanması ve dini bir alt yapısı olması dışında dry fasting ile birebir aynıdır.
Bu benzerlikleri ve farklılıkları sıralayalım, ardından dry fastinge daha yakından bir bakalım.
bu tabloya baktığımızda son maddede yer alan günün aktif saatleri ayrımı sağlık riskleri açısından önem taşır. Yaygın uygulanan bir aralıklı oruç yaklaşımından örnek verelim; diyelim ki aralıklı oruç uyguluyor ve günün 8 saati veya 6 saati boyunca serbest saatler uyguluyorsunuz. Bu saatler günün aktif olarak işe, okula gittiğiniz, dışarıda vakit geçirdiğiniz ve güneşin tepede olduğu saatlerken, Ramazan orucunda tam tersi durum mevcuttur. Tam olarak bu saatlerde yani güneşin doğduğu ve battığı saatler arasında yasaklı saatler mevcuttur. Klasik aralıklı oruç uygulamalarında kronik bir rahatsızlık (örneğin diyabetle ilişkili hastalıklar gibi) taşımıyorsanız zaten sıvı alımı da olduğu için doğrudan bir sağlık riski taşıdığını söyleyemeyiz. Diyelim ki uyguladığınız yöntem dry fasting, yani sıvı almıyorsunuz. Yine de bu sıvı kısıtlamasının olduğu saatlerin bir bölümü uykuda geçecekse bir avantaj sağlayacaktır. Sıvı alımı doğrudan sağlık durumunu etkileyen bir faktördür.
Dry Fasting Sağlıklı Mıdır?
Birebir çevirirsek kuru oruç, halk arasında susuz oruç olarak bilinen dry fastingin; sağlık açısından ele alındığında, taşıdığı en büyük sağlık riski dehidrasyondur.
Dehidrasyon, sıvı kaybının sıvı alımından yüksek olduğu durumlarda meydana gelir. Semptomları; baş ağrısı, baş dönmesi, yorgunluk hissi, ağızda kuruluk, idrar renginin koyu sarı, turuncu hatta ileri seviyelerinde kahverengiye yakın olması olabilir. Dehidrasyon bir sonuçtur ancak beraberinde bazı komplikasyonlara sebep olabilir. Bu komplikasyonlar ise susuzluk uzun sürdüğünde kişileri koma ve ölüme kadar götürebilecek seviyededir.
Genel olarak birkaç saatlik dehidrasyonun etkisi ise çoğunlukla kan basıncı ve vücudun sıvı elektrolit dengeleri ile alakalıdır. Susuz oruç veya Ramazan orucunda koma ile karşılaşmayı beklemeyiz ancak kişinin sağlık durumuna göre nöbetler ve kas ağrıları, kramplar meydana gelebilir.
Özetle
Ramazan orucu aralıklı oruçla büyük benzerlikler taşır çünkü her ikisi de oruç uygulamasının türevleridir. Dry fasting diye tabir edilen sıvı alımı kısıtlanmış aralıklı oruç uygulaması, Ramazan orucu ile birebir aynıdır. Dry fasting veya Ramazan orucu, sıvı alımı kısıtlandığı ve spesifik olarak su tüketimi yasaklandığı için sağlık açısından tartışma yaratır. Çünkü bu durum dehidrasyon ve beraberinde bazı sağlık problemlerine yol açabilmektedir. Dini inanışına göre yılın farklı zamanlarında da oruç tutan kişiler olabilir. Ramazan orucu sadece Ramazan ayı boyunca peş peşe tutulur. Bundan farklı olarak dry fasting uygulamayı benimsemiş bir kişi bunu uzun periyotlarda uygulayabilir ve bu durum sağlık risklerini arttıracaktır.
Diyetisyen Melis Kuşka
Kaynaklar
https://www.webmd.com/diet/is-dry-fasting-safe
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23679071/
https://www.nhs.uk/conditions/dehydration/