Glukozamin genellikle eklem ve kemik sağlığını iyileştirmek için kullanılan ve kabuklu deniz hayvanlarından elde edilen bir takviye ürünüdür. (1,2) Yapılan çalışmalar, glukozamin sülfat takviyesinin kollajen (eklem dokusu) bozulma oranını ve osteoartrit semptomlarını azaltacağını göstermektedir. (3-8) Glukozamin, osteoartrit için referans olarak kullanılan bir ilaç olan asetaminofen ile karşılaştırılabilse de, etkinliği açısından aynı derecede faydalı değildir. Glukozamini takviyesi kullanan sporcular üzerindeki çalışmalar sınırlıdır, ancak ön kanıtlar, 3.000 mg glukozamin sülfat gibi yüksek dozların kullanımının eklem dejenerasyonunu yavaşlatabileceğini düşündürmektedir. Bu faydalı etkiler en çok koşma gibi eklem sağlığı üzerinde yüksek etki yaratan sporlara katılan sporcular için geçerlidir. Ön kanıtlar, glukozamin takviyesinin insülin direncine neden olabileceğini öne sürse de, takiben yapılan çalışmalar, glukozamin takviyesinin glukoz metabolizmasını etkilemediği sonucuna varmıştır. Glukozamin takviyesi oldukça güvenlidir ve en yaygın olarak bildirilen yan etkisi şişkinliktir. (9-11) Glukozamin takviyesi osteoartriti direkt olarak tedavi edemeyebilir, ancak hastalığın ilerlemesini yavaşlatma konusunda potansiyel olarak etkili olabilir.
Doz önerisi
Glukozamini takviyesinin potansiyel verimleri için, günde üç kez 300 – 500 mg, toplam günlük doz olarak ise 900 – 1.500 mg alınması önerilir. Glukozaminin faydaları doza bağlı olarak ortaya çıkar ve yapılan bilimsel araştırmalar birkaç seferde olmak üzere günde toplamda 2.000 – 3.000 mg'a kadar kullanımını içermektedir. Glukozamin sülfat tuzları, glukozamin takviye olarak almanın en iyi yoludur ve hemen arkasından glukozamin sülfat formu gelir. Glukozamin hidroklorür ise düşük veya hiç etkiye sahip değildir. N-Asetilglukozamin formu ise aslında glukozamin değildir ve farklı bir supplement olarak düşünülmelidir. Ek olarak glukozamin takviyesi öğünlerin yanında tüketilmelidir.
Berkay Türkkan Fitness mobil uygulamasıyla antrenman ve beslenme adına ihtiyaç duyacağınız her şey cebinizde!
iPhone için App Store'dan ücretsiz indir!
Google Play'den ücretsiz indir!
Glukozaminin Osteoartrit Üzerindeki Etkileri
Glukozamin kullanımı ile ilişkili osteoartrit semptomlarında küçük bir azalma meydana geliyor gibi görünmektedir ancak bu etkiler şu an için tam olarak net değildir. Yapılan meta-analizlerde glukozamin kullanımı sürekli olarak plasebodan daha iyi performans göstermektedir yani glukozamin alan denekler etkisiz bir takviye alan (plasebo) deneklere göre ilave faydalar sağlamıştır. Bununla birlikte glukozamin kullanımı sonucu ortaya çıkan osteoartrit semptomlarındaki azalma düşük bir seviyededir. (12-29)
Glukozaminin Ağrı Üzerindeki Etkileri
Glukozamin kullanımının ağrı üzerindeki etkilerini inceleyen bir meta-analiz glukozamin kullanımının ağrı üzerinde hafifletici bir etkisi olabileceğini göstermektedir. Bu çalışmada etkilerin uzun vadede "0-100’lük bir ölçekte 13 puanlık bir azalma" oluşturduğunu belirtilmektedir. Yine de glukozamin çoğu ağrı kesici kadar etkili değildir ve bu etkiler yalnızca osteoartrite özgü olabilir. (29-37)
Glukozaminin Genel Bel Ağrısı Üzerindeki Etkileri
Glukozaminin bel ağrısı üzerindeki etkilerini inceleyen yalnızca tek bir çalışma bulunmaktadır. Bu çalışmada ise glukozamin kullanımının bel ağrısı üzerinde herhangi bir olumlu etkisi olmadığı belirtilmektedir. Güncel literatür incelendiğinde glukozamin ile ilişkili tüm fayadaların diz eklemi ile ilişkili olduğu görülmektedir. (38-41)
Yusuf Sürer
Egzersiz Uzmanı
Celal Bayar Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi
Kaynakça için tıklayın