Zerdeçalın Faydaları Nelerdir?

Zerdeçal, zencefil ailesine dahil, sarı-turuncu renge sahip lezzetli bir baharattır. Zerdeçalın bileşenleri kurkuminoid olarak adlandırılan kurkumin, demetoksikurkumin ve bisdemethoksikurkumindir. Kuvvetli bir polifenol (antioksidan) olan kurkumin, zerdeçalın ana etken maddesidir ve ham zerdeçalın %0.3 – 5.4’ünü oluşturur.

Günümüzde zerdeçal; artrit, sindirim bozuklukları, solunum yolu enfeksiyonları, alerjiler, karaciğer hastalığı, depresyon ve diğerleri dahil olmak üzere çeşitli koşullar için bir besin takviyesi olarak tanıtılmaktadır ve bu sağlık problemlerinde besin veya takviye olarak sıklıkla kullanılmaktadır.

İn vitro ve in vivo çalışmalar, özellikle klinik deneyler, kurkuminin enflamatuar barsak hastalığı, artrit, pankreatit, kronik ön üveit ve kanserler gibi birçok kronik hastalıkta potansiyel bir terapötik ajan olabileceğini göstermektedir.

Zerdeçalın Faydaları

Kronik enflamasyon vücutta diyabetten kansere birçok sağlık sorununa sebep olabilir. Zerdeçal ise içerdiği kurkumin gibi oldukça etkili polifenoller sayesinde vücutta oluşabilecek enflamasyonu baskılamada etkili olabilir.

Serbest radikaller vücutta yaşlanmadan ve birçok hastalıktan sorumlu olabilmektedir. Bu zararlı maddeler vücut için gerekli olan yağ asitleri ve proteinler gibi maddeler ile etkileşime girerek bunların yapısını bozabilir. Zerdeçalda bulunan kuvvetli bir antioksidan olan kurkumin ise kendine has kimyasal yapısı sebebiyle bu zararlı maddeleri yakalayarak vücuda olan olumsuz etkilerini sıfırlayabilir.

Beyin sağlığı ve kurkumin üzerine odaklanan hayvan çalışmaları, kurkuminin; antioksidan, antienflamatuar ve anti-protein agregasyonu nedeniyle demans, Parkinson, Alzheimer, multipl skleroz ve huntington hastalığı gibi çeşitli nörolojik bozukluklar için potansiyel bir fayda sağlayabileceğini göstermiştir. Bu etkinin insanlar üzerinde etkisini anlamak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.

Genç yetişkinleri ve kadınları etkileyen otoimmün bir enflamatuar hastalık olan multipl sklerozda, kurkumin kullanımının olumlu etkiler gösterdiği tespit edilmiştir.

Zerdeçal kanserin oluşmasını ve yayılmasını engellemeye yardımcı olabilir. Kurkumin ve kanser ilişkisi üzerine yapılan çalışmalar, kurkuminin kanserde iki adımı önleyebildiği gösterilmiştir. Kurkumin, kanserli hücrenin büyümesini veya kanserli hücrenin yeni kan damarları üreterek yayılmasını engelleyerek kanserin vücuda yayılmasını engelleyebilir.

Araştırmalar, kurkuminin kardiyovasküler hastalıklardan korunmada etkili olduğunu göstermiştir. Kurkumin, ateroskleroz, kardiyak hipertrofi, kalp yetmezliği, aort anevrizması, inme, miyokard enfarktüsü ve diyabetik kardiyovasküler komplikasyonlar üzerindeki koruyucu etki gösterdiği çeşitli çalışmalarda gösterilmiştir.

Bilimsel kanıtlar, kurkuminin antioksidan, hipoglisemik, yara iyileştirici, anti-enflamatuar (sedef hastalığı benzeri iltihaplanma dahil), anti-astım, antiviral, antimikrobiyal, antifungal, antikanser, kemo-duyarlılaştırma ve radyo-duyarlılaştırma etkileri gösterdiğini de bildirmiştir.

Berkay Türkkan Fitness mobil uygulamasıyla antrenman ve beslenme adına ihtiyaç duyacağınız her şey cebinizde!

iPhone için App Store'dan ücretsiz indir!

Google Play'den ücretsiz indir!

Zerdeçalın Cilde Faydaları

Zerdeçal ve dolayısıyla kurkumin, cilt hastalıklarının ve çeşitli cilt bozukluklarının tedavisinde koruyucu özellikleri ile iyi bilinir. Kurkumin antioksidan kapasitesi sayesinde ciltteki iltihabı azaltarak ve serbest radikalleri yakalayarak cildi korur.

Zerdeçal tüketimi ve çeşitli cilt hastalıkları arasındaki ilişkiyi inceleyen birçok çalışma yapılmıştır. Zerdeçal üzerine yapılan hayvan ve in vitro çalışmalarda, zerdeçal tüketiminin sedef hastalığına sebep olabilecek inflamasyon olaylarını engellediği tespit edilmiştir. Bunun yanında yapılan bir çalışmada orta ve şiddetli sedef hastalığı olan hastalarda ağız yoluyla kurkumin alımının sedef hastalığı üzerine daha az etki gösterdiği tespit edilmiştir. Bir başka çalışmada ise jel olarak alınan kurkuminin sedef hastalığında oluşan lezyonları iyileştirdiği tespit edilmiştir.

Cilt hastalıklarının birçoğu oksidatif strese bağlı olarak görülebilmektedir. Bu sebeple zerdeçal tüketimi kurkuminin antioksidan kapasitesi sayesinde oksidatif stresi azaltmaya ve serbest radikalleri nötralize etmeye yardımcı olarak cilt sağlığını korumaya yardımcı olur.

Zerdeçalın Zararları Nelerdir?

Zerdeçal ve geleneksel olarak formüle edilmiş kurkumin ürünleri, tavsiye edilen miktarlarda ağızdan alındığında veya cilde uygulandığında genel olarak güvenli bulunmuştur.

Kurkumin'in köklü bir güvenlik kaydı vardır, JECFA (Birleşmiş Milletler ve Dünya Sağlık Örgütü Gıda Katkı Maddeleri Ortak Uzman Komitesi) ve EFSA (Avrupa Gıda Güvenliği Kurumu) raporlarına göre, kurkuminin izin verilen günlük alım (ADI) değeri 0–3 mg/kg vücut ağırlığı olarak belirlenmiştir.

Sağlıklı denekler üzerinde yapılan birkaç deneme de, kurkuminin güvenliğini ve etkinliğini desteklemiştir. Bu köklü güvenliğe rağmen, bazı olumsuz yan etkileri de bildirilmiştir.

Bir çalışmada 500-12.000 mg kurkumin alan ve 72 saat takip edilen yedi denekte ishal, baş ağrısı, kızarıklık ve sarı dışkı gibi yan etkiler gözlemlenmiştir. Başka bir çalışmada ise bir ila dört ay boyunca 0.45 ila 3.6 g/gün kurkumin alan bazı deneklerde mide bulantısı, ishal, serum alkalen fosfataz ve laktat dehidrogenaz içeriklerinde artışlar bildirilmiştir.

Özetle zerdeçal ve dozunda kullanılan zerdeçal takviyesinin genel olarak güvenli olduğu kanıtlanmıştır.

Kimler Zerdeçal Kullanamaz?

Zerdeçal birçok birey için güvenli olsa da bazı özel durumu olan bireyler için olumsuz etkiler meydana getirebilir.

Zerdeçal, hamilelik sırasında gıdalarda yaygın olarak bulunandan daha fazla miktarlarda kullanım için güvenli olmayabilir. Hamile veya emziren kadınlarda zerdeçal takviyelerinin kullanılmasının güvenli olup olmadığı noktasında araştırmalar yetersizdir. Bu sebeple hamile veya emziren kadınlarda zerdeçal takviyesi kullanmak olumsuz sonuçlar meydana getirebilir.

Zerdeçal, kalsiyum ile bağlanabilen ve böbrek taşı oluşumuna sebep olabilen oksalat bakımından yüksektir bu sebeple böbrek taşı oluşturma riski olan bireylerin dikkatli tüketmesi gerekebilir.

Bazı zerdeçal takviyeleri kan şekerinde ani düşüşlere sebep olabilirken bazı diyabet ilaçları ve kan sulandırıcılar ile etkileşime girebilir. Eğer bu ilaçları kullanıyorsanız zerdeçal takviyesi kullanmadan önce doktorunuza danışmanız gerekmektedir.

Zerdeçal tüketimi bazı bireylerde demir emilimini %20 oranında azaltabilir, bu durum ender rastlansa da demir eksikliği riski taşıyan hastalar zerdeçal kullanırken dikkatli olmalıdır.

Zerdeçalın yemeklerde baharat olarak kullanımı tüm bireylerde güvenli görülürken yukarıda belirtmiş olduğumuz durumlara sahip olan bireylerde ‘’zerdeçal takviyesi’’ kullanımı sakıncalı olabilir, bu sebeple bu bireylerin zerdeçal takviyesi kullanmadan önce doktora başvurmaları gerekebilir.

Zerdeçal Nasıl Tüketilmelidir?

Zerdeçalın ana etken maddesi olan kurkuminin bağırsaklarımız tarafından emilimi yavaştır. Bu sebeple kurkuminin faydalarından daha iyi bir şekilde yararlanmak için emilimini yani biyoyararlanımını arttırmanız gerekir.

Piperin karabiberde bulunan doğal bileşiktir. Kurkumin emilimi üzerine yapılan çalışmalarda piperin maddesinin kurkumin emilimini %2000 arttırdığı tespit edilmiştir. Dolayısıyla zerdeçalın karabiber ile birlikte tüketilmesi kurkuminin emilimini arttıracaktır. Kurkumini takviye olarak kullanmak isterseniz, piperin içeren kurkumin takviyelerini tercih edebilirsiniz.

Kurkumin emilimini arttıran bir diğer etken ise yağ kaynağıdır. Kurkumin, yağda çözünebilen bir bileşiktir. Dolayısıyla kurkumini katı veya sıvı bir yağ kaynağı ile birlikte tüketmekte emilimini arttıracaktır.

Özetlemek gerekirse zerdeçalı kullanırken etkisini arttırmak istiyorsanız yağ kaynakları ile birlikte tüketebilir ve beraberinde karabiber eklemesi yapabilirsiniz.

Zerdeçal Zayıflatır Mı?

Son dönemlerde zerdeçal tüketiminin kilo vermeye yardımcı olup olmadığı merak konusu olmuştur. Zerdeçal ve kilo kontrolü üzerine yapılan araştırmalar, zerdeçalın obeziteye sebep olan bazı süreçleri baskılayabildiğini göstermiştir.

Kurkumin ve kilo kaybına olan etkileri üzerine 2019 yılında yayımlanan bir meta-analizde kurkumin alımının vücut kütle indeksi (BKI), vücut ağırlığı ve leptin seviyelerinde önemli bir düşüş ile ilişkili olduğunu göstermiştir.

İnsanlar üzerinde yapılan bir başka çalışmada ise 44 obez bireyde 30 gün süre ile kurkumin tüketimi incelenmiştir. Çalışma sonunda vücut ağırlık kaybının ve vücut yağ kaybının arttığı, bel ve kalça çevresi ölçümlerinin ve vücut kütle indeksinin azaldığı tespit edilmiştir.

Hayvanlar üzerinde yapılan deneylere yer veren bir başka araştırmada ise kurkumin ve piperinin birlikte kullanılmasının hayvan vücudundaki kilo kaybı ve yağ kaybını desteklediği tespit edilmiştir.

Her ne kadar hayvan ve insan çalışmaları olumlu sonuçlar verse de zerdeçal ve kilo kaybının daha iyi anlaşılabilmesi için çok daha fazla insan çalışmasına ihtiyaç vardır.

Özetlemek gerekirse zerdeçal oldukça sağlıklı bir baharattır. Sahip olduğu kurkumin sayesinde vücudumuzun antioksidan kapasitesini arttırarak bağışıklılık sisteminizi güçlendirmemize ve vücudumuzu çeşitli sağlık sorunlarından korumamıza yardımcı olur. Bu baharat her ne kadar sağlıklı gözükse de bazı bireyler için sakıncalı olabilir. Zerdeçal ve dolayısıyla kurkuminden daha iyi faydalanmak istiyorsanız onu doğru bir şekilde tüketmeniz oldukça önemli. Son olarak ise zerdeçal hassas bir baharattır, zerdeçal veya zerdeçal takviyesini muhafaza ederken karanlık ve içi hava almayacak bir kapta muhafaza etmeniz oldukça önemli.

Diyetisyen Can Kocakurt

KAYNAKÇA

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9619120/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26007179/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33041781/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29079885/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3610879/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7141226/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28274852/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29624265/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6468600/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29243674/