Günlük yaşantımızda pek çoğumuz tarafından ismi duyulan bromelain, sağlığımız üzerinde önemli etkilere sahip doğal bir enzim kompleksidir. Ananasın içerisinde yoğun olarak bulunan bromelain, sindirim sisteminden bağışıklık sistemi desteklemeye kadar birçok faydaya sahiptir. Gelin birlikte bromelainin sağlık üzerindeki etkilerine birlikte göz atalım.



Bromelain Nedir?

Son yıllarda öne çıkmış etkili bir madde olan bromelain, ananasın gövde ve meyvesinden ticari olarak elde edilen protein sindirici bir enzimdir. Gövde ve meyveden elde edilen bromelain farklılık göstermektedir. Bromelain kompleks birçok farklı maddelerden oluşmaktadır. Proteinaz en aktif grup olup toplam proteinin yaklaşık %2 sini oluşturmaktadır.

Bromelain son yıllarda ilgi çeken bir bileşik olmuştur, yıllardır halk arasında çeşitli sağlık sorunları için kullanılmaktadır. Bromelainin potansiyel terapötik değeri biyokimyasal ve farmakolojik özelliklerinden kaynaklanmaktadır. Ham bromelainin ana bileşeni proteolitik enzimdir ve glikoprotein olarak da adlandırılmaktadır. Buna ek olarak mineraller; renkli pigmentler, proteaz inhibitörleri, organik asitler ve organik çözücüler gibi çözünmeyen bileşikler de dâhildir. Bugüne kadar bromelainden sekiz proteolitik olarak aktif bileşen izole edilmiştir. Proteinazlar, toplam proteinlerin %2’sini oluşturan en aktif fraksiyon olarak nitelendirilmiştir.

(Bromelain Kimyasal Yapısı)

Bromelain’in Eldesi:

Bromelain, ticari olarak ananasın meyve ve gövdesinden elde edilen içeriğindeki diğer çeşitli proteolitik etkili bileşenler ile birlikte bromelain etken maddesinin de içinde bulunduğu bir karışım içermektedir. Bromelainin saf olarak elde edilmesi için çeşitli yöntemler araştırılmış olup; günümüzde santrifüj, ultrafiltrasyon ve liyofilizasyon işlemlerinden sonra soğutulup ananas suyundan elde edilmektedir.

Bromelain’in Sağlığa Etkileri:

Antiinflamatuar Etki: 

Yapılan çalışmalarda bromelainin antiinflamatuar ve analjezik olarak artrit semptomlarının tedavisinde kullanıldığı bildirilmiştir.

Berkay Türkkan Fitness mobil uygulamasıyla antrenman ve beslenme adına ihtiyaç duyacağınız her şey cebinizde!

iPhone için App Store'dan ücretsiz indir!

Google Play'den ücretsiz indir!

Antimikrobiyal Etki: 

Bromelainin, E.coli ve V. Cholerae bakterilerinin sebep olduğu diyareye karşı koruyucu olduğu belirtilmiştir. Ayrıca Candida albicans’a karşı da antifungal (mantar önleyici) etki gösterdiği in vitro çalışma ile saptanmıştır. Bromelainin antibiyotiklerle kombine kullanımında zatürre, bronşit, sinüzit, idrar yolları enfeksiyonlarında, apselerde sadece antibiyotikle tedaviye karşı daha etkili bulunmuştur.

Antioksidan Etki:

Ananas suyunda bulunan majör fenolik asitlerin (p-kumarik asit, kafeik asit, ferulik asit,sinapik asit pkumaroilkinik asit, feruloil glukoz, p-hidroksi benzoik asit, p-hidroksi benzaldehit, sirinjik asit), majör karetonoitlerin antioksidan aktiviteden sorumlu oldukları bulunmuştur.

Ananas aynı zamanda birçok enzim için kofaktör olan magnezyum için iyi bir kaynaktır. Bu da antioksidan etkiye katkı sağlamaktadır. Yüksek oranda içerdiği magnezyum sayesinde hem cilde faydalıdır hem de kollajen, kıkırdak ve kemik yapısı için de önemlidir.

Antikanserik Etki: 

Birçok çalışmada bromelainin antimetastatik ve antimutajenik aktivite gösterdiği saptanmıştır. Yapılan çok sayıda çalışmalar sonucu meme kanseri ve diğer kanser hücrelerinde büyümeyi inhibe ettiği belirlenmiştir.

Kardiyovasküler Etki:

Bromelain ile yapılan çalışmalarda; koroner kalp hastalıkları, hipertansiyon, periferik arter hastalıkları, kalp yetersizliği, romatizmaya bağlı kalp hastalıkları, konjenital kalp hastalıkları, inme gibi kardiyovasküler hastalıkların gelişmesini önlediği gösterilmiştir.

Bromelainin kolesterol plaklarını yıkabildiği gibi güçlü bir fibrinolitik etkisi de olabileceği düşünülmektedir.

Sindirim Etkisi: 

Ananas suyunda bulunan bromelainin, alınan gıdalardaki proteinleri parçalamada, mide ve bağırsakta zararlı bakterileri yok etmede yardımcı olduğu gibi iştahsızlığı düzenlediği de bulunmuştur.

Bromelain Yan Etkileri:

Gastrointestinal Etkiler:

Bromelain kullananlar tarafından en çok gözlenen yan etki gastrointestinal etkilerdir. Bu yan etki bulantı, kusma, ishal, çarpıntı, hazımsızlık, iştah kaybı, baş ve kas ağrısı, baş dönmesi, uyuşukluk şeklinde gözlenmektedir. Kadınlarda bunların yanı sıra rahim kanaması ve ağır âdet kanamaları da görülebilmektedir. Peptik ülseri olan kişiler bromelain kullanmamalıdır. Bunun dışında herhangi bir sindirim bozukluğu olan kişiler de bromelain kullanmadan önce doktora danışmalıdır.

Alerjik Reaksiyonlar:

Bromelain kullananlarda görülen bir diğer yan etki de şiddetli alerjik reaksiyonlardır. Deri alerjileri kurdeşen, deri döküntüsü, kaşıntı ve cilt şişmesi şeklinde kendini göstermektedir. Bunun dışında bazı kişilerde boğaz problemleri ve nefes alırken sorun oluşabilmektedir. Havuç, rezene, kereviz, çavdar, papaya veya polen, latekse alerjisi olanlarda bromelain de alerjiye neden olabilmektedir.

Bromelain Kullanım Dozu:

Günlük olarak 200-800 mg arasındaki bir doz potansiyel etkileri için yeterli olabileceği belirtilmiştir.

Özet olarak;

Bromelain ananastan elde edilen, protein sindirici bir maddedir. Sağlık üzerinde antioksidan, antimikrobiyal, antiinflamatuar vb. gibi birçok etkisi olduğu belirtilmiştir. Sindirimi destekleyici ve ödem atıcı etkisi bromelaini daha popüler hale getirmiştir. Potansiyel etkilerinden yararlanmak için 200-800 mg dozlarını kullanmak gerekir. Kullanımı genellikle güvenlidir fakat olası yan etkilerine karşın dikkatli kullanılması önerilir.

Diyetisyen Berk Kerem Aksel

Kaynaklar

-Journal of Literature Pharmacy Sciences, Bromelain DOI: 10.5336/pharmsci.2017-56115

-Bromelain-based enzymatic burn debridement: A systematic review of clinical studies on patient safety, efficacy and long-term outcomes  PMID:37455553

-Efficacy and safety of bromelain: A systematic review and meta-analysis PMID: 37157782

-Bromelain supplementation and inflammatory markers: A systematic review of clinical trials