Bal Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey

Bal kahvaltılarda sıklıkla yer alan sofraların vazgeçilmez bir besindir bu sebeple bal hakkında hemen hemen herkesin doğru veya yanlış bir bilgisi vardır. Peki siz bal hakkında neler biliyorsunuz? Gelin birlikte hakiki bal nedir, bal nasıl saklanmalıdır, balın olası faydaları ve zararları nelerdir, spor yapanlar bal tüketebilir mi gibi konuları birlikte inceleyelim.

Bal Nedir?

sıvı, cam turşu kavanozu, iç mekan, fincan, kupa içeren bir resim

Açıklama otomatik olarak oluşturuldu

Bal, bal arıları tarafından birçok çiçekli bitkinin nektarlarından toplanan doğal bir üründür. Bal böceklerden elde edilen tek doğal üründür ve besleyici, kozmetik, tedavi edici ve endüstriyel değerlere sahiptir. Balın yapısında glikoz, fruktoz gibi şekerler, su, vitamin, mineral, protein, fenolik bileşikler ve antioksidanlar gibi daha birçok madde bulunmaktadır.

Bal genel olarak sağlığı iyileştirici; antikanser, antitümör, antioksidan, anti-inflamatuar gibi birçok olumlu özelliğe sahiptir. Hakiki bal bu özelliklerini yapısında bulundurduğu antioksidan ve fenolik bileşikler gibi bileşiklerden almaktadır. Bu bileşikler sayesinde; diyabet ve kardiyovasküler hastalıklar gibi kronik hastalıklardan kanser ve damar tıkanıklığı gibi birçok hastalığın önlenmesine yardımcı olabileceğine dair çalışmalar olsa da bazı çalışmalar ise bu etkilere şüpheci yaklaşarak daha fazla araştırılması gerektiğini savunmaktadır.

Hakiki Bal ve Sahte Bal Arasındaki Fark Nedir?

Bal hemen hemen Türkiye’deki her ailenin sofrasında kendine yer bulmaktadır, bu sebeple tükettiğiniz balın hakiki bal mı yoksa sahte bal mı olduğunu bilerek tüketmeniz sağlığınız açısından oldukça önemlidir.

metin, yazı tipi, ekran görüntüsü, tipografi içeren bir resim

Açıklama otomatik olarak oluşturuldu

Hakiki bal, içeriğinde kimyasal kalıntı, tarım ilacı, yapay petek, içermeyen arının kendi doğasında işlediği petekle üretmiş olduğu bala denir. Birçok besinde olduğu gibi laboratuvar analizleri bal hakkında da bize net sonuçlar vermektedir. Bal arıları çiçeklerden aldıkları nektardan bal oluştururken içerisine kendi salgıları olan diastaz enzimi ve prolin proteini gibi molekülleri karıştırırlar. İncelenen bal analizleri Türk Gıda Kodeksinde belirtlenen şartları karşılamalıdır. Türk gıda kodeksine göre bir balın hakiki bir bal olabilmesi için diastaz değeri en az 8 ve prolin değeri ise en az 300 olmalıdır.

Sahte bal ise Türk gıda kodeksindeki değerleri karşılamayan, içerisine renklendirici, tatlandırıcı, glikoz şurubu, mısır şurubu veya suni petek gibi maddelerin katıldığı ballara denir.

Bal Nasıl Saklanmalı?

Balın bozulmadan korunabilmesi için saklama koşulları çok önemlidir. Balın içerisinde az miktarda su (su aktivitesi (WA) 0,56 ile 0,62 arasındadır) olması sebebiyle bakteriler kolayca üreyemez ancak uygun şekilde kapatılmamış kaplar nem ve havanın içeri girmesine izin vererek balın bozulmasına sebep olabilir.

Balı buzdolabında saklamanıza gerek yoktur. Balı ağzı sıkıca kapalı bir kapta, karanlık bir ortamda oda sıcaklığında muhafaza edebilirsiniz. Satın aldığınız bal büyük miktarlarda ise ve kısa sürede tüketemeyecekseniz buzdolabında saklamak da balınızı korur.

Balın Sağlığa Faydaları

Antioksidan açısından zengin: Bal, flavonoidler ve fenolik asitler gibi çeşitli biyoaktif bileşenlere ve antioksidanlara sahiptir. Antioksidanlar, vücut hücrelerinde birikip hasara neden olabilen reaktif oksijen türlerinin (ROS) nötralize yani ortadan kaldırılmasına yardımcı olur. Bu ROS bileşikleri erkan yaşlanma, tip2 diyabet ve kalp hastalığı gibi durumlara sebebiyet verebilir.

Bal ve diyabet: Balın diyabet tedavisinde yararlı etkilerine işaret eden güçlü kanıtlar vardır. Yapılan bir klinik deneyde tip 1 diyabetli hastalarda bal tüketiminin normal sükroz ve glikoza (şeker) kıyasla daha düşük glisemik indeksle ilişkilendirilmiştir. Yapılan bir başka çalışmada ise bazı diyabetik hastaların bal yemesinin glisemik kontrolü kötüleştirebileceği gösterilmiştir. Bal her ne kadar kan şekerini yükseltmeye sebep olsa da içerdiği antioksidanlar sebebiyle diyabete karşı korumaya yardımcı olabilir.

Kalp sağlığınızı koruyabilir: Balda bulunan flavonoidler, polifenolikler, C vitamini ve monofenolikler gibi antioksidanlar, kardiyovasküler yetmezlik riskine karşı koruyu etki gösterebilir. Balın tüketiminin incelediği; hayvan çalışmalarında, insan çalışmalarında, sağlıklı bireylerde ve hastalarda kardiyovasküler risk faktörlerini azaltığı tespit edilmiştir. Bu çalışmalardan elde edilen sonuçlar rafine şekerlerin aksine kalp rahatsızlığı olan bireylerde bu doğal balın herhangi bir sağlık tehlikesi olmadan tüketebileceğini düşündürmektedir.

Yaraların iyileşmesine yardımcı olur: Tıbbi bal, yanıklara, ülserlere (inatçı olanlar dahil), cerrahi yaralara, mantarlı yaralara, bası yaralarına ve kansere veya parçalanmış cilde karşı etkili bir antiseptik ajandır

Bal ve kanser: Güncel çalışmalar, balın çeşitli mekanizmalar yoluyla antikanser etkiler gösterebileceğini göstermektedir. Doğal bal, yüksek antioksidan içeriği nedeniyle çeşitli kanser hücrelerinin çoğalmasını engelleyerek ve erken ölümlerini hızlandırarak anti-tümör aktivite gösterir.

Astım ve öksürüğe iyi gelebilir: Bal, ağrıyı, öksürüğü ve ateşi tedevi etmek için kullanılan eski bir boğaz ağrısı ilacıdır. Yapılan araştırmalar balın üst solunum yolu enfeksiyonlarını ve buna bağlı öksürüğü ve astıma bağlı semptomları iyileştirmede yardımcı olabileceği gözlemlenmiştir.

Berkay Türkkan Fitness mobil uygulamasıyla antrenman ve beslenme adına ihtiyaç duyacağınız her şey cebinizde!

iPhone için App Store'dan ücretsiz indir!

Google Play'den ücretsiz indir!

Balın Olası Zararları

Bal, doğal bir tatlandırıcı, öksürük önleyici ve küçük yaralar ve sağlıklı beslenme içerisinde kullanım için güvenlidir fakat bazı durumlarda olumsuz yan etkiler görülebilir.

Bir yaş ve altındaki bebeklere (çok küçük bir tat olsa bile) bal vermekten kaçınılmalıdır. Bal, clostridium botulinum sporlarına maruz kalmanın neden olduğu nadir fakat ciddi bir gastrointestinal duruma (bebek botulizmi) neden olabilir. Sporlardan gelen bakteriler, bebeğin bağırsaklarında büyüyüp çoğalarak tehlikeli bir toksin üretebilir ve bebeğin hayatını tehlikeye atabilir.

Bazı bireyler özellikle arı poleni olmak üzere baldaki belirli bileşenlere karşı hassas veya alerjiktir. Nadiren de olsa, arı poleni alerjileri ciddi ve bazen ölümcül yan etkilere neden olabilir. Bal tükettikten sonra aşağıdaki belirti ve semptomları gözlemliyorsanız doktora gitmeniz gerekebilir:

Hırıltı ve diğer astım belirtileri
Baş dönmesi
Mide bulantısı
Kusma
Aşırı terleme
Bayılma
Düzensiz kalp ritimleri

Bal ve Spor İlişkisi

Bal tüketiminin spor yapanlar arasında giderek popülerleşmesi sebebiyle bal tüketimi ve spor ilişkisini inceleyen çalışmaların sayısını son dönemlerde artmaktadır.

Amerika’da balın diğer karbonhidrat kaynaklarına kıyasla sporcular için bir karbonhidrat kaynağı olup olamayacağını 3 farklı kontrollü çalışmada incelenmiştir. İlk çalışma sonucuna göre balın egzersiz yapan bireylerin kasları için iyi bir yakıt alternatifi olabileceğini öne sürmüştür. İkinci çalışma ise antrenman sonrası öğün proteinin yanında karbonhidrat olarak bal tüketmenin kasları yenilemek için iyi bir karbonhidrat kaynağını öne sürmüştür. Üçüncü çalışma ise bisiklet süren dayanıklılık sporcularının egzersiz anında egzersiz kapasitesini arttırabileceğini tespit etmiştir.

kişi, şahıs, giyim, fiziksel zindelik, adam, insan içeren bir resim

Açıklama otomatik olarak oluşturuldu

Çalışma sonuçları olumlu sonuçlar gösterse de net kanıtlar için daha fazla çalışma yapılması gerektiğini vurgulamaktadır. Bu makaleleri ve balın genel faydaları da göz önünde bulundurulduğunda sporcular diyetlerini çeşitlendirmek için kendilerine uygun porsiyonlarda bal tüketmeyi düşünebilirler.

Özet

Bal, yapısında glikoz, fruktoz gibi şekerler, su, vitamin, mineral, protein, fenolik bileşikler ve antioksidanlar bulunduran doğal bir üründür.
Bal genel olarak sağlığı iyileştirici; antikanser, antitümör, antioksidan, anti-inflamatuar gibi birçok olumlu özelliğe sahiptir.
Hakiki bal, arının kendi doğasında ürettiği, içeriğinde herhangi bir kalıntı, ilaç, şurup vb. madde olmayan baldır.
Balın şekerlenmesi veya şekerlenmemesi balın kalitesi hakkında bilgi vermez ve balın şekerlenmesi balın doğası gereği normaldir.
Karbonhidrat açısında iyi bir kaynak olan bal, folik asit potasyum minerali açısından da zengindir.
Balı ağzı sıkıca kapalı, cam kavanozlarda karanlık bir ortamda oda sıcaklığında saklayabilirsiniz.
Bal, antioksidan açısından zengindir besindir. Koyu renkli balların antioksidan değeri, açık renkli ballara göre daha fazladır.
Bal ne kadar sofra şekerine kıyasla daha sağlıklı olsa da tüketilen porsiyona dikkat edilmelidir. Gereğinde fazla tüketilen bal kan şekerini hızlı bir şekilde arttırabilir.
Bal, öksürük probleminizin ortadan kaldırmanıza yardımcı olabilir.
Bir yaş ve altındaki bebeklere bal verilmesi bebek botulizmine sebep olabileceği için asla bal verilmemelidir.
Bal, yüksek sıcaklıklarda ısıl işlem görmesi halinde HMF üretebilir bu sebeple bal pişirilmemelidir ve sıcak ortamlarda muhafaza edilmemelidir.
Spor yapan bireyler diyetindeki karbonhidratları çeşitlendirmek için uygun porsiyonlarda bal tükebilirler.